Những ngọn bí mập mạp, kèm theo những cọng (tay) vươn ra để níu, bám trong khoảng không gian hoặc các cọng tre nhỏ. Chỉ khoảng 2 tháng sau, các dây bí đã bò tràn lan khắp bãi và ra hoa, kết quả. Cuối năm, đã có ngọn và bông bí để ăn ra tận ngoài năm.
Ai như cha tôi đang thụ phấn cho hoa bí

Cha tôi ngày ấy nói rằng: “Bí rợ (bí ngô) là loại dễ trồng, dễ nấu, ăn ngon và dễ tiêu, nhất là các món nấu từ bông và ngọn bí…”. Ở ven vùng đất phù sa sông Túy Loan này, vườn nào cũng trồng bí. Người thì cho bí leo giàn, người thì trồng ven bờ rào hay vạt đất bên ao…”

Nụ hoa bí rợ ( bí ngô)

Giàn bí nhà tôi ngày ấy, có hoa bí màu vàng ẩn hiện trong khóm lá tròn, to và xanh rì như những chiếc ô tí hon, cùng khoe màu khoe sắc với vô vàn cánh bướm đồng quê sặc sỡ. Nhưng thú vị hơn, ngọn, trái non, trái già, nụ, hoa đều nấu các món ăn rất rất ngon.

Khách đến nhà chơi, chỉ độ nửa tiếng sau, bạn đã có bữa cơm rau ngon lành với các món: bí non xào tỏi, canh bí nấu với tép khô… Đặc biệt là món hoa bí xào tỏi. Món này, chủ yếu hái các nụ hoa bí chưa nở, tước lớp vỏ quanh cuốn, rửa sạch, để ráo.

Dầu phụng, phi với tỏi cho thơm, bỏ nụ hoa bí vào xào, nêm nếm cho vừa. Mùi thơm của dầu phụng phi tỏi, hoà quyện lấy cái ngọt, cái bùi bùi, cái béo ăn vớí gạo quê - sốt dẻo rất “hao cơm”.

Ngoài ra, nụ hoa bí cũng rất dễ chế biến thành các món ngon như : hoa bí xào tôm, thịt ba chỉ, thịt bò, tép khô. Nhưng món hoa bí luộc, chấm với nước cá hay nước mắm tỏi, chanh hoặc nước mắm dầm trứng gà luộc ăn cơm cũng rất ngon, do cái ngọt ngọt, bùi bùi của nó.

Rổ hoa bí rợ ( bí ngô)

Thời thơ ấu, chúng tôi đã nằm học bài dưới giàn bí rợ, được làm bằng các ngọn tre gai, dây bí bò kín giàn rất mát. Song tôi thích nhất là những trái bí tròn như những cái om đất có khía, với màu da non xanh mơn mỡn, thòng xuống giàn. Cha tôi lấy dây chuối làm võng để nâng những quả bí lên, trông rất là sinh động và ngộ nghĩnh.

Mỗi buổi sáng mùa Xuân se lạnh, trên các lá bí còn đọng lấm tấm trắng những hạt sương mai, tôi và đứa con gái láng giềng lội vào vạt bí thụ phấn cho hoa, chúng tôi tranh thủ ngắt những nhuỵ đực, lấy que tre xâu lại thành xâu rồi đem nướng. Đến khi mùi thơm quyến rũ, ngào ngạt toả ra, chúng tôi lại chia nhau ăn, rất ngọt và bùi, thi vị.

Những quả bí ngô trên giàn trông rất sinh động

Ngày nay, trên bước đường tha phương lưu lạc, mỗi lần đi, thấy vườn bí nhà ai nở đầy hoa vàng trong nắng sớm, lòng tôi bỗng nhớ cha, nay đã ra người thiên cổ; nhớ người bạn gái láng giềng năm xưa đã yên giấc ngàn thu nơi khung trời xa vời Đà Lạt. Bao kỷ niệm vui, buồn nhớ về mùa hoa bí ngày xưa.