1. Lý nhất duyên khởi: Tất cả cảnh tướng biến hóa sinh diệt đều do các duyên hòa hợp mà có, do nhân duyên sinh cũng do nhân duyên diệt, biến chuyển liên tục, vô thỉ, vô chung không đầu không cuối. Bởi vì một pháp sinh khởi tức là thâu nhận tất cả pháp giới, cho nên nói: “Một tức tất cả, tất cả tức là một”. Kinh Hoa nghiêm gọi là “nhất chân pháp giới”. Mọi pháp xuất phát từ một tâm niệm.

2. Lý duy thức: Sinh ra tất cả cảnh tướng mà quý vị nhìn thấy, đều do tâm phân biệt mà có, cả những việc thấy nghe đều qua ý thức mà có tên. Kinh nói: “Tam giới duy tâm, vạn pháp duy thức”. Vì vậy, tất cả các pháp, nhân nơi phân biệt mà có, tất cả cảnh giới trong vũ trụ đại địa xưa nay chẳng ra ngoài “một tâm niệm”.

Vừa rồi, tôi nói qua cho quý vị biết về lý nhất tâm, do nhất tâm thì sự chẳng loạn, bởi vì loạn là do nhân mâu thuẩn mà sinh ra, khi đã nhất tâm thì đương nhiên chẳng có mâu thuẩn.

3. Bất định bất loạn: Kinh Bát-nhã nói: “Bất loạn thì bất muội, đầy đủ thiền Ba-la-mật”. Nghĩa là bất loạn thì chẳng có hôn trầm, cũng chẳng tán loạn. Bất muội là chẳng chấp vào cảnh định hay cảnh vui, buồn được mất. Từ nơi lý mà nói thì tất cả các pháp vốn là bất định và bất loạn. Bởi vì chư hành là vô thường, các tướng sinh diệt tương tục cho nên gọi là bất định. Do duyên hợp hỗ tương nhau mà thành cho nên nói bất loạn. Từ lý bất định bất loạn mà khởi tu mới đầy đủ thiền Ba-la-mật.

Biết tất cả các pháp là bất định, bất loạn mới ngộ được Thật tướng. Thí như, trong lục phủ ngũ tạng của con người, chẳng rối loạn thì khí huyết mới lưu thông vận hành; tim, phổi phải hô hấp mới giúp cơ thể vận hành đem lại sự sống. Nếu dừng lại thì con người chết, hoặc như thân thể mỏi mệt thì dẫn đến bệnh tật. Cho nên, chúng ta biết vũ trụ và con người chẳng có bất định, bất loạn. Tất cả vì do nhân duyên hòa hợp nên biến hóa liên tục, thế mới có sự tiến hóa được. Khi quý vị nhận ra được điều này thì rõ được con đường tu tập của mình, nhất định sẽ tiến bộ rất nhanh.

4. Loạn từ “ngã”mà sinh: Kinh nói rằng: “Chư Phật thường ở trong định trong mỗi thời khắc”. Đức Phật sinh hoạt cũng giống như chúng ta, là ăn uống, đi đứng, nằm ngồi. Nhưng những lời dạy của Phật thì trước sau không mâu thuẩn, không có phân biệt “niệm trước niệm sau”, cho nên thường định mà chẳng loạn. Chúng sinh tâm loạn là lúc nào cũng nghĩ đến chuyện tự tư, tự lợi, thường vì lợi mình mà tâm phan duyên tạo tác, so đo tính toán được mất hơn thua. Tục ngữ có câu: “Đời người sống chẳng đến trăm tuổi, nhưng thường lo đến chuyện ngàn năm”. Cho nên, những chuyện quá khứ, vị lai chẳng buông xuống nên tâm luôn bất an. Khi tâm bất an thì thấy khổ. Do khổ nên đi tìm cầu giải thoát, nỗ lực niệm Phật, ngồi một chỗ niệm Phật, nhưng thực tế đó là “ngã”. Nói một cách dễ hiểu, do bị khổ bị loạn mà tu hành, căn nguyên đều từ ngã chấp. Nếu chứng đắc được “lý vô ngã” thì động tịnh, được mất chẳng có liên cang gì cả. Lúc này gọi là vô tâm là chân định.

Sách Chứng Đạo Ca của Thiền sư Vĩnh Gia có câu: “Mộng lý minh minh hữu lục thú, giác hậu không không vô đại thiên”. Nghĩa là: “Trong mộng lao xao bầy sáu nẻo, tỉnh ra bằng bặt chẳng ba ngàn”. Khi một người tỉnh giác, thì tất cả lợi danh thế gian chỉ là giấc mộng. Khi biết đó là mộng thì họ giành nhiều thời gian vào việc tu để cầu giải thoát giác ngộ. Nhưng người chưa tỉnh, lại cần phải dũng mãnh tinh tấn, nếu không tu hành thì chẳng có thể giác tỉnh. Vì vậy, theo lý nhất tâm mà nói, điều tối quan trọng là trừ đi ngã chấp, mới cùng với vũ trụ tương ưng với nhất tâm được.

5. Nhất tâm của thế gian: Nghĩa rộng của việc tu hành là đem lý tưởng cao cả thiết thực vào trong đời sống sinh hoạt. Ngoài phương pháp trì danh hiệu Phật còn phải rộng tu các công hạnh khác, phải góp phần xây dựng cuộc sống hiện tại cho tốt đẹp. Sau đây, tôi sẽ trình bày cho quý vị thấy tuần tự theo cái nhìn nhất tâm ở thế gian:

a. Tư tưởng có hệ thống
b. Cuộc sống có mục tiêu
c. Việc làm, hành vi có quy củ
d. Làm việc phải có thứ lớp, có mở đầu.

Ở đâu cũng có nguyên tắc, thân tâm phải an thuần, cuộc sống có quy luật thì chẳng dẫn đến chuyện nhiễu loạn. Con người và xã hội thời nay sống hỗn loạn, mất trật tự do những việc như sau:
– Tư tưởng tạp loạn, nói năng không nghiêm túc.
– Cuộc sống không có mục tiêu, việc làm không chân chánh.
– Chẳng tin nhân quả, không tôn trọng luân lý đạo đức, làm những việc sai trái mất đạo đức.
– Làm việc thì vội vã, mong nhanh kết quả, công việc chẳng theo thứ lớp. Do tâm người bất an thì làm sao xã hội an được. Như thế làm sao tương ứng với lý nhất tâm được?

Tôi nói sơ lược cho quý Phật tử thấy, chúng ta là một hành giả tu Tịnh độ thì phải làm gì?

* Điều quan trọng đầu tiên phải lấy Tín–Nguyện để vãng sinh. Tiếp theo, khi thành tựu được quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Giác là mục tiêu vô cùng cần thiết đối với sinh mạng mình.

* Do thâm nhập kinh tạng, thân cận Thiện trí thức, thành tựu được chánh tri chánh kiến.

* Tin sâu nhân quả và định luật nhân quả báo ứng thiện ác, tôn trọng và tuân theo giới luật Phật đã chế, thực hành phước huệ song tu.

* Làm việc và tu hành đều nên sáng suốt dựa theo thứ tự xưa nay mà làm, đặc biệt khi còn trong nhân địa phải dũng mãnh nỗ lực làm tất cả những việc thiện, tu tập chứa nhóm công đức, không đem tâm tính toán so đo được mất và mong cầu quả vị cao thấp. Đây mới đúng thật là định chân chánh. Dù có phong ba bão tố, nhưng quý vị vẫn giữ vững mục tiêu lý tưởng tu tập, vững lập trường mà tiến tu không dừng lại, không thối thất, đó mới đích thật là một hành giả tu Tịnh độ dũng mãnh đầy đủ Tín–Nguyện–Hạnh.

Thưa toàn thể quý vị Phật tử tham dự trong khóa tu này! Hôm nay, chúng ta bước vào ngày thứ sáu của khóa tu, ngày mai là ngày cuối cùng, chẳng biết quý Phật tử đây mỗi vị qua thời gian tu vừa rồi có thành tựu được công phu tu tập như thế nào. Riêng tôi thấy, việc thành tựu hay không đối với tôi là việc không quan trọng, tại vì tu hành chẳng phải một ngày một đêm hoặc là bảy ngày bảy đêm. Việc này, là đời này thậm chí nhiều đời nhiều kiếp. Dù thời gian bao lâu chúng ta không cần biết, điều quan trọng là dù thế nào vẫn giữ niềm tin vững chắc, làm thế nào giữ được lời thệ nguyện kiên cường, đó mới là điều vô cùng quan trọng. Chỉ mong toàn thể quý Phật tử có nhân duyên tham dự khóa tu Phật thất khi kết thúc, quý vị phải về lại với cuộc sống xã hội, thì mỗi vị phải hiểu rõ cương vị của mình sống và tu tập sao để làm cho mình đứng vững và ổn định. Xã hội khoa học văn minh vật chất càng tiến bộ thì càng làm cho tâm người bất an lo sợ, thì một Phật tử và nhiều người Phật tử cùng có Tín–Nguyện như nhau sẽ góp phần thêm ánh sáng Phật pháp vào trong thế gian để xóa tan đi những vô minh phiền não do con người gây ra, hoặc do sức tu hành của đại chúng biến thế giới ô trược này trở nên trong lành, thì chính là lòng đại bi của Phật A-di-đà nhiếp thọ tất cả chúng sinh.

Cuối cùng, xin cầu chúc toàn thể hội chúng tinh tấn tu tập và thành tựu sự nghiệp giải thoát!



A-di-đà Phật!